Số liệu thống kê xuất nhập cảng- hiểu thế nào cho đúng?

Số liệu thống kê XNK hàng hóa được liên bộ bàn luận, hợp nhất trước khi ban bố. Ảnh: T.BÌNH Số ước liên bộ Theo Cục Công nghệ thông báo và Thống kê Hải quan (CNTT&TK), từ trước đến nay, hàng tháng từ ngày 20 đến 23, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) chủ trì cuộc họp liên bộ (Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Công Thương, Ngân hàng quốc gia, Tổng cục Thống kê và Tổng cục Hải quan) để ước lượng số liệu (gọi là số ước liên bộ) XNK hàng hóa của tháng phục vụ các phiên họp thường kì của Chính phủ. Số ước liên bộ hàng tháng này được xây dựng trên cơ sở số thực tế 15 ngày đầu của tháng do cơ quan thống kê của Tổng cục thương chính cung cấp cộng thêm số liệu ước tính (của liên bộ, ngành) trong nửa cuối của tháng đó. Do đó, con số được liên bộ đưa ra sẽ luôn có từ “ước” và được Tổng cục Thống kê công bố theo quy định. Các Bộ KH&ĐT, Bộ công thương nghiệp… cũng sử dụng con số ước tính này. Số ước liên bộ này cũng được Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ thông tin sau khi kết thúc các phiên họp thường kì của Chính phủ. Đồng thời, số liệu ước liên bộ cũng được Cục CNTT&TK thương chính báo cáo bằng văn bản gửi Văn phòng Tổng cục thương chính để chuẩn bị cho lãnh đạo Tổng cục Hải quan, lãnh đạo Bộ Tài chính họp thường kì Chính phủ để thống nhất số liệu trong các cuộc họp. Như vậy, bản tính số liệu thống kê ước lượng về hoạt động XNK được Tổng cục Thống kê ban bố và một số bộ, ngành ban bố đều từ 1 nguồn độc nhất là số ước của liên bộ. Tại sao vênh? Như đề cập ở trên, số liệu XNK hàng tháng phục vụ các phiên họp thường kì của Chính phủ, của các bộ, ngành là số ước lượng dựa trên cứ là thống kê XNK hàng hóa 15 ngày đầu tháng của Tổng cục Hải quan cộng với số liệu dự báo, ước tính của liên bộ về hoạt động XNK 15 ngày cuối tháng. Theo lãnh đạo Cục CNTT&TK thương chính, ngoài số liệu ước tính về XNK hàng hóa của liên bộ, theo chức năng, nhiệm vụ được giao, sau khi kết thúc từng tháng (từ 5 đến 10 ngày), Cục CNTT&TK thương chính thực hành ban bố số liệu về XNK hàng hóa (theo quản Ngành) trên Cổng thông báo điện tử của Tổng cục Hải quan (http://www.Customs.Gov.Vn). Việc ban bố được thực hành theo lịch công bố thông báo thống kê Nhà nước về Hải quan đối với hàng hóa XNK năm 2013 đã được Tổng cục thương chính phê chuẩn. Số liệu được cung cấp sẽ có 3 dạng khác nhau gồm: Số liệu sơ bộ, số liệu điều chỉnh và số liệu chính thức. Trong đó, số liệu hàng tháng là số liệu sơ bộ (khác với số ước của liên bộ) nhưng cũng chưa phải là số liệu chung cuộc. Số liệu điều chỉnh 6 tháng đầu năm được thực hành vào cuối tháng 9 hàng năm. Số liệu chính thức được chốt vào cuối tháng 4 và tháng 9 năm sau. Tỉ dụ, số liệu từng tháng trong 6 tháng đầu năm 2013 vừa qua là số liệu sơ bộ. Đến 26-9-2013, Cục CNTT&TK Hải quan có số liệu điều chỉnh số liệu XNK hàng hóa 6 tháng đầu năm 2013. Đến ngày 29-4-2014, Tổng cục Hải quan mới ban hành Niên giám (sơ bộ) thống kê hàng hóa XNK năm 2013 và đến 30-9-2014 là Niên giám (chi tiết) về thống kê hàng hóa XNK năm 2013. Lí giải điều này, lãnh đạo Cục CNTT&TK Hải quan cho biết, do thực tại tình hình XNK sẽ có những biến động cố định nên việc ban bố thông báo về XNK phải có lộ trình như trên. Đối với việc điều chỉnh về kim ngạch XNK, khi có sự đổi thay từ 100 triệu USD trở lên Cục CNTT&TK Hải quan sẽ có trách nhiệm thông báo trên công cụ thông tin đại chúng theo quy định. Chính vì số liệu liên bộ là số ước trong khi con số thống kê của cơ quan Hải quan là thống kê từ thực tế hoạt động XNK nên tùy thời khắc có sự khác nhau. Bởi giữa dự báo và thực tế bao giờ cũng có độ vênh nhất mực, điều này không chỉ có trong lĩnh vực thống kê XNK hàng hóa mà xuất hiện ở nhiều lĩnh vực thống kê, dự báo khác. Do vậy, cần phân biệt rõ 2 hệ thống số liệu này để hiểu đúng bản chất sự việc (thống kê XNK hàng hóa). N.Quốc